Ook Jesse Klaver beseft het, en ik citeer hem letterlijk: “De buitengrenzen van Europa moeten veel strenger bewaakt worden.” Dat is interessant: als hij zijn eigen uitspraak letterlijk genomen had was de formatie-schipbreuk waarschijnlijk niet nodig geweest. Wat is het nu het geval? Een deel van de buitengrenzen van Schengen, want daar heeft hij het over, loopt door de Middellandse Zee. Ook daar moet de grens dus veel beter bewaakt worden.
Sommige mensen hebben het idee dat dat op zee niet kan. Natuurlijk wel. Met de meest geavanceerde apparatuur is het niet moeilijk om precies te detecteren waar zich op zee een bootje bevindt en in welke richting het vaart. Dan komt het logistieke deel van het verhaal. Frontex moet op zee, op veel punten bij de 12-mijlszone, een fors aantal boten klaar hebben liggen. Die gaan in hoge snelheid naar waar bootjes de 12-mijlszone naderen en houden ze daar tegen. Precies zó als douane op land zou doen met voertuigen die de grens niet over mogen. De bemanning van de bootjes krijgt van Frontex te verstaan dat de grens niet gepasseerd mag worden, precies zoals Jesse Klaver zich dat ook voorstelt. Voor de opvarenden van de bootjes zit er niets anders op dan terug te varen naar waar men vandaan komt. Om te zorgen dat niemand op de terugreis verdrinkt krijgen de opvarenden goede zeewaardige boten aangeboden waarmee ze veilig de terugreis kunnen aanvaarden.
Als het voor mensensmokkelaars duidelijk wordt dat de grens gesloten is zullen ze het na enkele weken elders op zee proberen, maar ook daar zullen ze de zeegrens gesloten vinden. Het is niet moeilijk te voorspellen dat het smokkelen snel niet meer zal lonen en afgelopen is. Ik ben me er bewust van dat sommige van mijn linkse vriendinnen en vrienden het niet humaan zullen vinden om de grens af te sluiten. Voor hen is het goed te luiteren naar Gerald Knaus, de oprichter van het European Stability Initiative: “Links heeft in de illusie geleefd dat je menswaardige asielopvang kunt blijven bieden zonder strikte grenscontroles, rechts leeft in de illusie dat je migratie kunt controleren zonder legale alternatieven aan te bieden.”
Bij de formatiebesprekingen had het over die alternatieven moeten gaan. Immers, met het afsluiten van de zeegrens doet het zich nauwelijks meer voor dat er zowel echte als economische vluchtelingen in Italië aan land komen. Dus het punt, waar de formatie op brak, doet zich niet meer voor: er hoeven geen mensen meer pardoes teruggestuurd worden, zoals VVD en CDA het in hun bolle hoofd haalden. Uiteraard besef ik dat landen waar echte en economische vluchtelingen – de laatsten zijn de meesten in aantal – de oversteek wagen uit landen waar het niet bepaald veilig is. Om daar een humaan antwoord op te vinden moeten de Schengenlanden heel veel energie er in steken om in die landen safe havens in te richten van waaruit echte vluchtelingen zo snel mogelijk naar Europa gevlogen worden, en de anderen vluks terug naar het land waar ze vandaan komen.
Met een beetje politieke wil kan Europa dit voor elkaar brengen. Het klinkt moeilijk, maar dat is het niet. Waar het in feite om draait is beseffen waarom al die economische vluchtelingen er alles voor over hebben om Europa te bereiken (als zo veel mensen hiernaar toe willen komen is dat een teken voor ons om te beseffen hoe goed en veilig we het hier hebben; dat moeten we dus koesteren!). Het antwoord op de waarom-vraag is klip en klaar: het gaat in veel delen van Afrika niet goed. Daar kunnen én moeten we wat aan doen, want daar zijn we deels mede schuldig aan. We moet zorgen dat de internationale handel zó eerlijk wordt dat Afrikaanse landen zich echt kunnen ontwikkelen. Dan hoeven hun burgers hun heil niet meer in Europa te zoeken. Zorg er ook voor dat corrupte geldstromen uit die landen niet kunnen aanlanden in belastingparadijzen maar dat die gelden in de nu arme landen zelf aangewend gaan worden. Zorg bovendien dat de arme landen waar mensen uit weg willen niet geteisterd worden door natuurrampen als gevolg van de verandering van het klimaat. Hoe onverwacht dat ook mag klinken: milieubeleid is ook vluchtelingenbeleid.