Toen Charlie Hebdo enkele maanden geleden, vijf jaar na dato, de cartoons van de profeet opnieuw publiceerde dacht ik: moet dat nóg een keer? Het statement is al lang en breed gemaakt. Wat voegt dit nog toe, anders dan mensen die geen enkel kwaad aanrichten pijn te doen met het uitbeelden van hun profeet? Een beetje respect tonen kan geen kwaad.
Zo zou het moeten gaan. Maar, respect is een tweezijdige zaak. En daar doemt een groot probleem op voor de overgrote meerderheid van de moslims die gewone burgers zijn van hun land en stad. Er zijn medegelovigen van hen die er een potje van maken en geen respect tonen, nog erger die haat zaaien, en dood en verderf verheven hebben tot het handelsmerk van hun geloof. Dat brengt al die normaal gelovige moslims in de problemen, hoe luid en duidelijk ze ook zeggen dat ze van het misbruik maken van hun geloof niets moeten hebben.
Vredelievende moslims kunnen het voor de honderdste keer uitroepen dat ze het vernietigende geweld van andere moslims ten diepste veroordelen, het helpt niet. Als ze niet dag na dag afstand nemen van al dat gruwelijks worden ze gewantrouwd. Het zal je geloof of overtuiging maar zijn en je zit voortdurend in de beklaagdenbank. Kunnen we ons voorstellen waarom dat gebeurt? Het is niet ondenkbaar dat hun geloof een imago-probleem heeft, dat vele malen groter en krachtiger is dan hun verzoenende en veroordelende woorden. Hoe treurig het ook is, de woorden “moslim” of “islam” roepen al te vaak bijgedachten op.
Het blijkt verrekte moeilijk te zijn om die bijgedachten, die al te vaak niet irreëel zijn, in het luchtledige te laten oplossen. Zoiets als: weg ermee, het was een nare droom en werkelijkheid dat mensen in naam van hun geloof onze beschaving en manier van samenleven niet wilden respecteren en wilden vernietigen; maar nu is die droom voorbij. Zo gaat het kennelijk niet. Dat werpt ons terug op de vraag, valt er iets te doen aan dat hardnekkige imago-probleem van de islam? Misschien helpt het om te kijken naar hoe in het algemeen imago-probelemen opgelost worden.
Een bedrijf dat uit elkaar knallende flesjes frisdrank op de markt gebracht heeft, heeft een imago-probleem, maar dat bedrijf heeft het voordeel dat het een eenduidige leiding en vooral marketing-afdeling heeft die kan proberen het slechte imago positief bij te stellen. Helaas, zo een eenhoofdige leiding heeft de islam niet, en die gaat er ook niet komen. Jammer of niet, er moeten kennelijk krachten in de moslimwereld gemobiliseerd worden die sterker zijn dan de zaaiers van haat en verderf. Dat vergt meer dan het geweld van mede-gelovigen persoonlijk te veroordelen. Er moet een fataal imago ten gunste bijgesteld worden. Dat is lastig zolang week na week berichten openbaar worden, uit veel hoeken van de wereld, over gruwelijkheden die moslims te berde brengen, in naam van hun profeet.
Je zal maar, zoals miljoenen anderen, een gewone gelovige vredelievende moslim zijn, en enkele mede-gelovigen maken van je heiligste geloof een karikatuur. Je medeburgers kijken je erop aan, maar je kan er niets aan doen. Niets? Individuele moslims kunnen weinig uitrichten, maar als die miljoenen gewone moslims zich nu eens verenigden, en als één groot blok de ideologische strijd aangaan. Het gaat erom de dominantie over de interpretatie van het geloof weer terug te veroveren. Kleine verschillen van mening moeten daarvoor opzij gezet worden, door moedige mensen. Misschien valt er iets te leren van hoe grote bedrijven een imago-probleem proberen op te lossen.