Zonder deze farmaceutische industrieën: beter voor volksgezondheid
Inleiding
Farmaceutische industrieën koesteren een geur van heiligheid rond zich: ze hebben het beste met onze gezondheid voor en daarvoor moeten we hen de vrije hand geven. In werkelijkheid zijn het keiharde commerciële ondernemingen die misbruik maken van onze behoefte aan medicijnen. Dat leidt onder meer tot peperdure medicamenten. De sfeer is gegroeid: we moeten die waanzinnige prijzen wel betalen want we kunnen niet zonder.
Ik stel de nuchtere vraag: kunnen we echt niet zonder big pharma? Mijn analyse toont aan dat we, zonder de huidige farmaceutische industrieën, prima medicijnen kunnen krijgen, voor een prijs die een fractie is van wat we nu moeten betalen. Van private superwinst makende bedrijven maak ik van de ontwikkeling van medicijnen weer een publieke zaak. Ziehier een grondige analyse, gevolgd door enkele artikelen die daarop voortborduren.
Teksten en analyses, van mijzelf
- Voor nieuwe medicijnen zijn de farmaceutische industrieën niet nodig – twee essay’s en een column (2021 en 2022; 2023 ook in het Frans)
- Kan de farmaceutische industrie iets dat wij niet kunnen
- Neem “big pharma”dubbele machtspositie af
- Het kan anders
- Farmaceutische industrie is overbodig
- Farmaceutische industrieën wekken wantrouwen
- Iets grondig mis met farmaceutische industrieën
- Pronken met andermans veren?
- Inderdaad, patenten afschaffen
- Pharmaceutical research does not need Big Pharma (essay 2023)
Voor nieuwe medicijnen zijn de farmaceutische industrieën niet nodig – twee essay’s en een column.
De klachten over hoge medicijnprijzen en het gedrag van de farmaceutische industrieën stapelen zich op. Tegelijk valt op dat er in de samenleving een sfeer van machteloosheid bestaat: we hebben ze nodig, ze zijn nu eenmaal monopolisten, hopelijk kunnen we ze een beetje bij de les houden, maar eigenlijk zijn we aan hun grillen en de belangen van hun aandeelhouders overgeleverd.
Het is hoog tijd dat maatschappelijke gevoel van machteloosheid te doorbreken. We ontkomen niet aan de vraag of het met de farmaceutische industrieën, zoals die nu bestaan, ooit wel goed zal komen. De essentiële vraag moet zelfs gesteld worden: hebben we deze bedrijven nog wel nodig? Het antwoord is nee.
Lees hier mijn essay versie juli 2021. U kunt de tekst daar ook in pdf-formaat downloaden.
Lees hier mijn essay/column in de NRC van 22 juli 2022. Ook die tekst vindt u er in pdf-formaat
Bij nieuwe medicijnen moet het niet langer gaan om winst en monopolie, maar om ons aller gezondheid. Tijd dus om de farmaceutische industrieën buitenspel te zetten bij de ontwikkeling van geneesmiddelen. In de week van 17 oktober komt in de Tweede Kamer de begroting van Volksgezondheid aan de orde. Het kan niet anders dan dat het dan ook over medicijnen zal gaan. Immers, op 22 juni stuurde minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers een brief aan de Kamer waarin hij schreef te betreuren dat bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen het maatschappelijk wel en wee een ondergesneeuwde rol speelt vergeleken bij financiële belangen. Het lijkt goed nieuws dat de minister daar werk van wil maken. In diezelfde brief zette Kuipers echter meteen een domper op de verhoopte feestvreugde.
Lees hier mijn column, die als Opinie verscheen in De Volkskrant van 11 oktober 2022.
En lees hier de Franse vertaling, die op 20 maart 2023 als Opinie is gepubliceerd op de website van Cetri, het Centre tricontinental in Louvain
Eerder schreef ik er al het volgende over:
Kan de farmaceutische industrie iets dat wij niet kunnen?
Volgens mij hebben we ons volstrekt afhankelijk gemaakt van de beursgenoteerde grillen van de farmaceutische industrieën die veel weg hebben van monopolisten, en als zodanig diep doordringen in de vezels van ons staatsapparaat.
Intuïtief voelen we aan dat er iets niet klopt wanneer een huisarts, te weten Hans van der Linde, door de Nederlandse staat voor de rechter gedaagd wordt. Foei, hij heeft het gewaagd het woord belangenverstrengeling in de mond te nemen. Waar draait het om? Prof. dr. Roel Coutinho is een van de directeuren van het RIVM, en als zodanig adviseerde hij de Nederlandse regering dat we enkele jaren geleden allemaal een griepinjectie moesten krijgen wat de schatkist heel veel, waarschijnlijk onnodig uitgegeven miljoenen euro’s gekost heeft. Dat was een aardig zakcentje voor de farmaceutische industrieën. Anderzijds verricht hij als adviseur voor die zelfde industrieën hand- en spandiensten. Het is toch niet gek om aan belangenverstrengeling te denken?
Lees hier verder: Wetenschappelijk Bureau GroenLinks, 18 januari 2012
Neem “big pharma” dubbele machtspositie af
Wij burgers betalen de rekening voor peperdure medicijnen. Maar die zijn het gevolg van een pervers systeem waar we van af moeten.
Lees mijn standpunt hier verder in Het Parool, 22 juni 2016 (pdf-formaat)
Het kan anders
De weerzin tegen de griepprik en tegen veel mdicijnen wordt veroorzaakt doordat het vertrouwen in de farmaceutische industrie zoek is geraakt. Vandaar de misschien onverwachte vraag of we die industrieën nog wel nodig hebben?
Wat mij betreft luidt het antwoord: neen! Lees mijn standpunt hier verder in NRC, 2 november 2018 (als download afbeelding)
Farmaceutische industrie is overbodig
Dat chemicus Sjaak Neefjes een door de farmaceutische industrie verwaarloosd medicijn tegen een bepaald soort kanker weer tot leven gaat wekken, is fantastisch. Maar, er zit ook een andere kant aan. Dat is dat de farmaceutische industrieën dit niet willen doen.
Ik vraag me daarom af of we die industrieën nog wel nodig hebben. Lees mijn toelichting hierop in Medisch Contact, 15 maart 2019. En lees hier mijn Opinie in Het Parool van 12 mei 2021.
Farmaceutische industrieën wekken wantrouwen
Ga ik me bloot stellen aan de griepprik, of niet? Een aantal jaren geleden was het antwoord vanzelfsprekend ja. Nu slaat de twijfel toe, niet alleen bij mij en niet alleen over deze vaccinatie. Hordes mensen weigeren zich te laten inenten, voor wat dan ook.
Ik zit er niet ver naast als ik denk dat deze weerzin tegen vaccinaties gedeeltelijk voortkomt uit een toenemend wantrouwen tegen wat de farmaceutische industrieën ons steeds weer flikken. Lees hier maar verder.
Iets grondig mis met farmaceutische industrieën
Inderdaad, er is iets grondig mis met de farmaceutische industrieën. Marcel Canoy (NRC 12.2.16) heeft gelijk dat hun monopolie op medicijnen – gebaseerd op een berg patenten – de prijzen de pan uit doet vliegen.
Zijn oplossing voor dit euvel bevat drie elementen: bepaal hoeveel winst een medicijn genereert voor onze gezondheid; betaal de farmaceuten uit publieke middelen voor hun onderzoeksinspanningen; en richt daarvoor een Europees fonds op dat werkt volgens het principe: hoe meer gezondheidswinst, hoe hoger de beloning. Lees hier mijn nadere analyse.
Pronken met andermans veren?
Daan Roosegarde zit gevangen in een rare spagaat die eigenlijk niet zo veel met hem zelf te maken heeft. Er zijn mensen die hem verwijten dat hij met andermans veren pronkt; anderen geven toe dat dat pronken met die veren bijzondere uitvindingen oplevert die zonder zijn, misschien wel sterke ego niet tot stand gekomen waren.
De werkelijkheid gebiedt te zeggen dat de discussie die nu oplaait over Daan Roosegaarde niet de kern van het probleem raakt. Wat is het probleem dan wel? Dat is het auteursrecht. Stel nu eens dat Daan publiekelijk zou melden dat hij kennis, die door een ander ontwikkeld is, gebruikt. Dan is de beer los. De “eigenaar” van die kennis – want dat ben je door het auteursrecht – kan Daan, op straffe van hoge boetes en rechtszaken, verbieden die kennis te gebruiken. Met andere woorden, het bestaan van het systeem van het auteursrecht verhindert dat een ander dan de “eigenaar” van een stukje kennis die kennis verder kan ontwikkelen. Het is dus heel verstandig van Daan Roosegaarde om zijn bronnen niet te noemen; het voorkomt veel gedoe.
Lees hier waarom ik vind dat dit gedoe niet alleen ongemakkelijk is voor hem, maar nog belangrijker, waarom dit schadelijk is voor de samenleving.
Inderdaad, patenten afschaffen
Inderdaad, Peter de Waard van de Volkskrant (20 september 2017) heeft groot gelijk dat patenten beter afgeschaft kunnen worden. Immers, intellectuele eigendomsrechten monopoliseren kennis en het gebruik ervan, wat leidt tot een rem op innovatie.
Patenten en copyright bestendigen de monopolie-positie van de al te machtige transnationale ondernemingen, en advocaten worden stinkend rijk aan het geruzie tussen bedrijven over wie het monopolierecht bezit op een stukje kennis of creativiteit.
Lees hier mijn analyse met nadere argumenten en een paar voorstellen.
Pharmaceutical research does not need Big Pharma (essay 2023)
Complaints about high drug prices and the behaviour of pharmaceutical companies are piling up. At the same time, there is a feeling of powerlessness in society: we need these monopolistic companies, but hopefully we can keep them in line, even if we are, regretfully, at the mercy of their whims and the interests of their shareholders.
It is high time to break through this societal feeling of powerlessness. We cannot escape the question of whether the pharmaceutical industry, as it exists today, will ever be alright. In fact, the following essential question is in order: do we still need these companies? The answer is no.
Let’s take time for a thought-experiment. Developing drugs for new disease variants requires research. To achieve this, we do not need the current pharmaceutical companies per se. That research can be done at universities or by other independent research institutes, as is (in part) already happening.
Please find the closer analysis in my essay here including all my arguments and some proposals.
En verder, bijdragen van anderen:
De Deense hoogleraar Peter Gøtzsche is wereldwijd bekend om zijn snoeiharde strijd tegen de farmaceutische industrie (Big Pharma). Die maakt volgens hem meer slachtoffers dan de maffia in haar hoogtijdagen. “Het is een smerige bedrijfstak,” zegt hij.
Bert Keizer is filosoof en arts bij het Expertisecentrum Euthanasie. Voor Trouw schrijft hij wekelijks een column over zorg, filosofie, en de raakvlakken daartussen. Hij deelt de kritiek van Peter Gøtzsche en verwoordt die in Nederland.
Lees, zie en beluister hier een aantal van hun betogen:
De moderne, Westerse wereld kenmerkt zich door een toename in hedonische voedselinname en een sedentaire levensstijl, wat een breed scala aan ‘Westerse ziekten’ in de hand werkt, gaande van hart- en vaataandoeningen en diabetes tot kanker en dementie.
Parallel heeft de verbetering in de interventionele en preventieve gezondheidszorg ertoe bijgedragen dat de bevolking weliswaar ouder wordt, maar deze vergrijzing van de bevolking loopt hand in hand met een toename in chronische ouderdomsziekten.
- Recensie ‘Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad’ Door Dominique Vervoort, website De maakbare mens, november 2015.
- Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad, Tijd voor Max, november 2015. Arts Bert Keizer en huisarts Hans van der Linde bevestigen hier de praktijken die Gøtzsche uit de doeken doet. “In heel veel situaties helpt de medicatie niet en in heel veel situaties is ze schadelijk,” aldus Keizer.
- De medicijnmaffia, Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad , KRO/NPO Brandpunt, 24 november 2015 (video hierboven opgenomen). De Deense hoogleraar Peter Gøtzsche is scherp en duidelijk in zijn oordeel over de farmaceutische industrie. Volgens hem maakt de industrie meer slachtoffers dan de maffia in haar hoogtijdagen.
- Interview met Bert Keizer (podcast) over het boek van Gøtzsche, 2015, waarvoor Keizer het Nederlandse voorwoord schreef.
- Big Pharma. Voorwoord van Bert Keizer bij het boek van Gøtzsche, 2015 (in pdf formaat). Gøtzsche komt o.a. ook met de volgende suggesties: geneesmiddelenonderzoek moet worden uitgevoerd door de publieke sector, alle onderzoeksresultaten moeten openbaar zijn, belangenverstrengeling van toezichthouders moet ophouden en marketing moet beperkt worden. Ja, allemaal open deuren, maar probeer ze maar eens in te trappen.
- Hoe Big Pharma ziektes bedenkt en vermarkt, blog op Leefbewust, 2015, Big Pharma gaat als volgt te werk: eerst wordt er een ziekte bedacht. Vooral de psychiatrie leent zich hier goed voor. Vervolgens wordt een doelgroep gecreëerd. Het gevolg is dat we allemaal aan de pillen zouden moeten, als we aan de hand van diverse checklists getest zouden worden. Peter Gotzsche pleit voor onafhankelijk onderzoek. Dat wordt voor medicijnen namelijk niet gedaan; de industrie doet alles. Kritiek alom.
- Er worden ziektes gecreëerd omdat de farmaceutische industrie pillen wil slijten, Bert Keizer, Trouw 9 november 2018.