Nadenken over IE-rationales en benoemen van Heilige IE Huisjes – rechtseconomische analyses
Ik ben anno 2024 meer dan 33 jaar betrokken bij IE. Zowel aan de Academie (EUR) als in de praktijk (plv. rb Den Haag, zgn. octrooikamer) als in allerlei onderwijsvormen (www.ie-onderwijs.nl), Hoofd-docent BBMM opleiding (BMM), docent opleiding BrandManagement (EUR) e.a.
In die tijd breidde het IE-recht zich gestaag uit, zowel qua IE-rechten als qua beschermingsduur en beschermingsomvang. Voor mij ging het steeds meer de verkeerde kant op. Voor Joost was het daar altijd al.
Nadenken over IE gebeurt veel te weinig. Doordraven gebeurt maar al te veel. De hoogleraar Tim Koopmans sprak in 1983 nog van een voortstommelend treintje van de IE. Inmiddels raast de TGV op een eigen spoor (denk aan de Handhavingsrichtlijn) onbesuisd door. Op deze pagina breng ik wat materiaal bij elkaar over die “keerzijde” van IE. Lang nog niet alles is op dit moment (eind 2023) (volledig) ingevuld.
- Intellectuele Eigendom is helemaal geen eigendom
- De gestage groei van werk, merk en uitvinding – waar gaat het heen?
- Economische analyses van IE – wat blijft er dan van over?
- Blogs van Rudi Holzhauer over IE rationales en IE Heilige Huisjes
- Nadenken over IE – Nederlandse bronnen
- Nadenken over IE – internationale bronnen
- Nadenken over IE – False Friends (1) – over onderzoek
- Nadenken over IE – False Friends (2) – over dubbele petten
Intellectuele Eigendom is helemaal geen eigendom
Een belangrijke terminologische consequentie van de invoering van het Burgerlijk Wetboek op 1 januari 1992 is dat de begrippen ‘intellectuele’ respectievelijk ‘industriële eigendom’ niet verenigbaar zijn met de terminologie van het Nieuw Burgerlijk Wetboek, waarin eigendom beperkt is tot (lichamelijke) zaken.
Om die reden heb ik het liever over ‘intellectuele rechten’, waarbij ik aansluit bij de terminologie van onze zuiderburen. Mijn leerboek had dan ook als titel Inleiding Intellectuele Rechten.
In het internationale taalgebruik gaat het niet over “ownership” (eigendom), maar over “property” (bezit). Het vakgebied is dat van de Intellectual Property en WIPO staat voor World Intellectual Property Organisation.
Het dagelijks juridisch spraakgebruik en namen van beroeps- en wetenschappelijke verenigingen en van tijdschriften hebben zich overigens niet echt aan de nieuwe BW-terminologie geconformeerd, en heeft zich al evenmin rekenschap gegeven van het verschil tussen eigendom en bezit, “property” en “ownership”. Taal misleidt en verleidt ook hier.
Lees hier verder. [volgt]
De gestage groei van merk, werk en uitvinding – waar gaat het heen?
Het is al weer meer dan 20 jaar geleden dat Bert Hugenholtz dit schreef:
Het recht van intellectuele eigendom is in al zijn onderdelen (auteursrecht, octrooirecht, merkenrecht, modellenrecht, sui generis rechten) de afgelopen decennia onstuimig gegroeid.
Met een verwijzing naar de klassiekers:
- T. Koopmans, Mini-monopolies, RMTh 1983, blz. 342-344
- J.H. Spoor, De gestage groei van merk, werk en uitvinding, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink 1990
- D.W.F. Verkade, Intellectuele eigendom, mededinging en informatievrijheid, Deventer: Kluwer 1990, 11-15.
- T. Koopmans, ‘Intellectuele eigendom, economie en politiek’, Informatierecht/AMI 1994/6 blz. 110-111.
Lees hier verder. [volgt]
Economische analyses van IE – wat blijft er dan van over?
Men is hier nog geen stap verder dan Machlup, de Amerikaanse econoom, in 1958, aangehaald door W. Alexander in diens protestrede tegen het opdringen van intellectuele eigendomsrechten aan ontwikkelingslanden in gatt/wto-verband.
Machlup kwam, wat het octrooirecht betreft, niet verder dan de constatering dat hij bij ontbreken ervan onvoldoende reden zag voor de invoering ervan, maar dat hij, nu het eenmaal bestond, ook onvoldoende argumenten had om de afschaffing ervan aan te bevelen.
De toegepaste wetenschap die ik bedrijf, berust dus deels op economisch
drijfzand. Gelukkig moet U eerder de economen dan mij daarop aankijken. Ik voel me er een beetje, maar niet al te ongelukkig bij. Zolang de economen óók niet in staat zijn aan te tonen dat het afgeschaft moet worden, en zolang de politiek dat niet zal doen – en ik zie dat gedurende mijn lifetime niet gebeuren – is dit rechtsgebied er nu eenmaal. Zo lang mag en moet de wetenschapper doende zijn het zo verantwoord mogelijk toe te passen en uit te leggen, en daarbij excessen in deze of gene richting aan de kaak te stellen. (Feer Verkade, 1997)
Lees hier verder. [volgt]
Blogs van Rudi Holzhauer over IE rationales en IE Heilige Huisjes (2020-heden)
Sinds eind 2019 ben ik Of counsel IE bij het Amsterdamse advocatenkantoor TLG – TheLegalGroup. Als onderdeel van mijn taken schrijf ik met enige regelmaat blogs over IE-onderwerpen. Op de volgende pagina staan de blogs die (mede) betrekking hebben op IE-rationales en Heilige Huisjes IE.
Lees hier Rudi’s blogs over IE-rationales. [volgt]
Nadenken over IE – Nederlandse bronnen
Natuurlijk is er in de loop van de tijd in Nederland door een uiteenlopend gezelschap van IE-betrokkenen ook wel kritisch nagedacht over IE. Maar zij zijn overwegend “niet gehoord”. En voor zover ze wel gehoord werden hebben ze weining tot geen effect kunnen sorteren op de staat waarin het vakgebied is komen te verkeren. For worse – is mijn standpunt.
Lees hier verder. [volgt]
Nadenken over IE – internationale bronnen
In de Engelse taal bestaat het woord en begrip “commons”. In het Nederlands is daar eigenlijk geen goed equivalent voor. Het ontbreken van woorden voor bepaalde begrippen in een taal is vaak een idicatie voor culturele verschillen. Het is ook “copyright” in het Engels. Niet voor niets. Auteur adieu.
In een internet-perspectief praten we nu over zulke zaken als “creative commons”. We vertalen het niet. Met taal komt cultuur mee. Er zijn interessante(re) Engelstalige beschouwingen (ja – uit die “common” law sfeer) waarin paal en perk wordt gesteld aan de invasie van IE-rechten in het publiek domein, en alle drogredenen die daarvoor werden bedacht, om te beginnen vanuit de continentale zgn. Verlichting en het Duitse zgn. Idealisme. Ook “for worse.”
Lees hier verder. [volgt]
Nadenken over IE – False Friends (1) – over onderzoek
Vanuit de intellectueel-eigendomsrechtelijke lobbies worden van tijd tot tijd pogingen gedaan om de betekenis van deze rechten voor de economie aan de hand van zogenaamd empirisch onderzoek aan te tonen. Voorbeelden hiervan leveren onderzoeken over ‘van auteursrecht afhankelijke activiteiten’, die willen aantonen dat hiermee, alleen al in Nederland, miljarden zijn gemoeid, met een stijgend aandeel in het Bruto Nationaal Product.
Voor dit soort onderzoek geef ik, als daarmee het belang van intellectuele eigendomsrechten moet worden aangetoond, geen dubbeltje. Zij laten immers volstrekt buiten beschouwing hoe deze economische sector zich zónder wettelijke rechten zou hebben ontwikkeld. (Feer Verkade, 1997)
Nadenken over IE – False Friends (2) – over dubbele petten
Onlangs thematiseerde Jan Vleggeert de onafhankelijkheid van fiscale wetenschappers. Ik denk dat zijn perspectief ook op gaat voor het gebied van IE. De meerderheid van de Nederlandse hoogleraren IE is part-timer, en werkt voor zijn/haar broodbeleg als partner bij een groot advocatenkantoor, sectie IE.
Ook in de IE-wetenschap zien we derhalve vele “dubbele petten”. Ook hier worden staatscommissie, wetenschappelijke verenigingen en allerlei opleidingen “bevolkt” door IE-beoefenaren met zulke “dubbele petten”.
En waar kan dat zoal toe leiden op ons vakgebied (van IE)?
‘Law professors, unlike other types of academics, directly influence the law by writing articles that judges read and occasionally cite in judicial opinions. However, if their articles are seen as “rationalizations of their authors’ political ideology” (Posner 2009), they may well lose whatever influence they have.’ (A. Chilton & E. Posner, ‘An Empirical Study of Political Bias in Legal Scholarship’, Journal of Legal Studies (44) 2015, p. 304). Wat is: “waarvan akte” ook al weer in het Engels?